Przeciętny człowiek powinien wypić 1,5-2 litry płynów dziennie. Herbata, kawa, kakao, napoje chłodzące, energetyzujące, a może soki… Napojów jest wiele, kuszą smakiem, kolorem. Tymczasem w każdym napoju, kryje się tajemnica. Odkryjmy ją.
Kofeina/teina
Kofeina to alkaloid purynowy, który znajduje się w surowcach roślinnych. Znajduje się w kawie, herbacie, kakao. Kofeina jest stymulantem – używana jest jako dodatek do wielu napojów (typu coca – cola), czy energy drinków. Działanie kofeiny jest bardzo wszechstronne. Pobudza korę mózgową – zwiększa sprawność myślenia, łagodzi zmęczenie, zmniejsza senność, przyśpiesza przemianę materii, działa moczopędnie. Dzięki tej ostatniej właściwości korzystnie wpływa na pracę nerek. Jednocześnie trzeba pamiętać, że kofeina pobudza wydzielanie soku żołądkowego i dlatego osoby z chorobą wrzodową powinny jej unikać.
Kofeina może być stosowana w silnym zatruciu alkoholowym, narkotykowym, w niedociśnieniu, w stanach wyczerpania fizycznego i umysłowego. W większych dawkach (powyżej 0,5g) powoduje podniecenie, bicie serca, a nawet skurcze tężcowe.
Dzięki tym wszystkim właściwościom kofeina stanowi najbardziej popularną na świecie używkę. Filiżanka kawy stymuluje układ krążenia i jest najprostszym sposobem na pozbycie się senności. Nie do końca prawdą jest to, że picie kawy powoduje zaburzenia rytmu serca. Serwowana w rozsądnych ilościach – 2 filiżanki dziennie, nikomu nie zaszkodzi. Większe ilości – 3-4 filiżanki są już na granicy bezpieczeństwa. Sprawdza się tu przysłowie co za dużo to niezdrowo.
Teofilina
To alkaloid wstępujący między innymi w liściach herbaty. Jej większe dawki przede wszystkim stosuje się w leczeniu astmy oskrzelowej i przewlekłej zaporowej choroby oskrzelowo – płucnej. Ponadto stosuje się ją przy nadciśnieniu i w chorobie wieńcowej. Teofilina ma działanie rozszerzające oskrzela, naczynia krwionośne. Jest proszkiem o gorzkim smaku, rozpuszczalnym w wrzącej wodzie. Pobudza ośrodek nerwowy i działa moczopędnie.
Tanina
Jest jedną z najważniejszych substancji znajdującą się w herbacie. Jest to ciało stałe o kolorze brązowo żółtym. Tanina ma charakterystyczny zapachu i cierpki smak. Może być stosowana jako odtrutka w zatruciach alkaloidami. Podczas parzenia herbaty uwalnia się dopiero po kilku minutach, poprzez co zwalnia tempo przyswajania się przez organizm.
Teobromina
Jest głównym alkaloidem nasion kakaowca. Ma działanie pobudzające, jednak o wiele słabsze, niż kofeina. Działa regenerująco na organizm, zarówno po wysiłku fizycznym, jak i psychicznym. Działa na organizm relaksująco i rozluźniająco na mięśnie. Teobromina jest bezbarwnym proszkiem o krystalicznej budowie i gorzkim smaku.
Chinina
Chinina zaliczana jest do leków przeciwzimniczych. Charakteryzuje ją silne działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Ze względu na smak, w niektórych krajach (USA) dozwolone jest wykorzystanie chininy jako substancji nadającej żywności gorzki smak. Jest też stosowana do nadawania specyficznego smaku napojowi gazowanemu – tonikowi.
Guarana
Substancja zawarta w pnączu rosnącym w Amazonii – Paulini Guarany. Nazwa guarana pochodzi od napoju robionego z tej rośliny. Właściwości rośliny znane są dzikim plemionom, które zażywają ją, aby podnieść sprawność fizyczną i psychiczną. Guarana jest rośliną leczniczą, ale traktowana jest również jako używka.
Guarana odznacza się silnym działaniem stymulującym, znosi zmęczenie fizyczne i psychiczne, zwiększa umiejętność koncentracji i zapamiętywania. Działa do 6 godzin, więc znacznie dłużej od kawy. Ma również działanie antyoksydacyjne (usuwa z organizmu szkodliwe związki), oraz przeciwbakteryjne.. Zmniejsza ryzyko wystąpienia zawałów i udarów, przyspiesza metabolizm. Nasiona Guarany stosowane są do wyrobu: produktów energetycznych, preparatów odchudzających, leków nasercowych, wielu napojów i soków.
Dwutlenek węgla
Aby podnieść walory smakowe wiele napojów sztucznie nasycanych jest dwutlenkiem. Generalnie zaleca się picie wody niegazowanej, jednak po treningu napoje gazowane, a w tym woda, mogą być korzystne – zwiększają diurezę, wpływają na przyspieszenie wypłukiwania z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii, które nagromadziły się w trakcie wysiłku. Woda gazowana ma kwaśny odczyn i zwiększa stopień zakwaszenia organizmu. Wywiera również zły wpływ na szkliwo zębów.
Substancje smakowe/konserwanty
Stosowane są dla poprawienia smaku, lub przedłużenia daty ważności produktu.
Wielu producentów dodaje chemiczne konserwanty do napojów, w celu przedłużenia ich i ochrony przed zepsuciem. Pamiętajmy, że regularne dostarczanie konserwantów naszemu organizmowi jest szkodliwe. Powinniśmy raczej unikać wszelakich kolorowych napojów. Uważajmy też na wody smakowe, są bardzo kaloryczne i mało zdrowe, wszystko przez cukier dodawany w celu poprawienia smaku. Takie wody nie mają żadnych wartości odżywczych – jeśli woda nie ma co najmniej 50 miligramów magnezu i 150 miligramów wapnia jest tylko bezwartościowym płynem.
Woda mineralna posiada minimum 1000 miligramów minerałów na litr. W wodach smakowych ilość minerałów nie przekracza 300 miligramów. Wody aromatyzowane są również bardziej zagrożone bakteriologicznie. Substancje do nich dodawane – takie jak cukry czy aromaty są świetną pożywką dla bakterii i drobnoustrojów.